Anatomia układu nerwowego: komplet prezentacji

Jednym z najpopularniejszych wpisów na blogu jest zbiór prezentacji dotyczący układu ruchu. Dzisiaj kontynuacja tego wątku: zbiór prezentacji układu nerwowego. To naprawdę imponująca kolekcja!

Prezentacje pochodzą z darmowej strony Wydawnictwa McGraw Hill. Warto wziąć pod uwagę wielkość pliku (ok. 45 MB) i uzbroić się w cierpliwość przy jego ściąganiu.

POZIOM: 2

Rdzeń kręgowy i sploty somatyczne
W prezentacji: odcinki rdzenia kręgowego, osłonki rdzenia kręgowego, najważniejsze drogi rdzeniowe, nerw rdzeniowy, zwój rdzeniowy, sploty somatyczne, dermatomy, włókna intrafuzalne, łuk odruchowy, uszkodzenia rdzenia kręgowego.

Mózgowie i nerwy czaszkowe
W prezentacji: rozwój OUN, opony mózgowia, krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego, nerwy czaszkowe: miejsca wyjścia, przekroje pnia mózgowia, układ siatkowaty, móżdżek, wzgórze, podwzgórze, kresomózgowie, przekroje czołowe, budowa histologiczna kory mózgu, układ limbiczny, sen, obszary funkcjonalne kory mózgu, najważniejsze drogi wstępujące, tabele: zakres unerwienia poszczególnych nerwów czaszkowych.

Autonomiczny układ nerwowy
W prezentacji: unerwienie serca, porównanie układu nerwowego autonomicznego i somatycznego, łuk odruchowy autonomiczny, najważniejsze sploty i zwoje jamy brzusznej, nadnercza, układ przywspółczulny, wpływ układu autonomicznego na źrenicę i naczynia krwionośne.

Narządy zmysłów
W prezentacji: receptory skóry, transmisja bodźca nocyceptywnego, ból przeniesiony, anatomia i fizjologia zmysłów: węch, słuch, równowaga, wzrok.

To zbiór bardzo dobrych rycin opisanych w języku angielskim. Stworzone są dla rocznego kursu anatomii, który w mojej klasyfikacji odpowiada poziomowi 2, ale także zbiór najważniejszych elementów dla poziomu 3.

Polecam także posty na blogu Anatomiczny oznaczone jako Mózgowie

Efektywnej nauki!

Nerki: poziom 3

Przeglądając poprzedniego posta dotyczącego układu moczowego, jeden z czytelników zadał mi pytanie: czym różni się ten poziom od poziomu np. 3?

Postaram się pokazać jaka jest różnica między tymi poziomami, prezentując zagadnienia dotyczące nerek, które uważam za odpowiednie dla poziomu 3.

Warto umieć:


Nerki

1. Opisać szczegółowo kształt i położenie nerki lewej i prawej, wskazując na prawidłowe i patologiczne zmiany ich położenia
2. Na wszystkich powierzchniach każdej z nerek wyznaczyć pola przylegania do innych struktur anatomicznych
3. Wyjaśnić mechanizmy przytrzymujące nerkę w określonej pozycji 
4. Wyjaśnić możliwe drogi dojścia chirurgicznego do nerek
5. Opisać szczegółowo krążenie krwi w nerce
6. Opisać szczegółową drogę moczu w nerce
7. Opisać możliwe drogi spływu chłonki z nerek
8. Poprowadzić impuls nerwowy z oraz do nerek oraz wyznaczyć pola bólu przeniesionego
9. Wyjaśnić czynności nerek w powiązaniu z budową makroskopową i mikroskopową
10. Opisać najważniejsze formy patologiczne nerek
11. Rozpoznawać struktury anatomiczne nerki na preparatach anatomicznych, urogramach, obrazach tomografii komputerowej oraz rezonansu magnetycznego

Obowiązuje mianownictwo binominalne.

Układ moczowy: warto wiedzieć, warto zrobić

Moja przygoda z edukacją rozpoczęła się od układu moczowego. Może bardziej poprawnie - przygoda z dydaktyką. A to dlatego, że pierwszą lekcją, którą prowadziłem w liceum był właśnie układ moczowy. Trudna sprawa...
Ale koniec wspomnień (traumatycznych) - czas na zadania dotyczące układu moczowego.


POZIOM: 1.






Warto umieć:

A. Układ moczowy

1. Scharakteryzować czynności układu moczowego
2. Rozpoznawać poszczególne struktury układu moczowego na schematach, modelach
3. Porównać budowę układu moczowego żeńskiego i męskiego
4. Opisać proces mikcji oraz wyjaśnić w jaki sposób jest kontrolowany

B. Nerki

1. Opisać położenie nerek 
2. Opisać strukturę makroskopową nerki
3. Powiązać strukturę makroskopową nerki z jej strukturą mikroskopową oraz funkcjami.
4. Zilustrować drogę krwi przez nerkę
5. Zilustrować lokalizację pól bólu przeniesionego z nerki oraz wyjaśnić mechanizm ich powstawania
6. Wyjaśnić proces powstawania kamieni nerkowych oraz ich wpływ na funkcjonowanie nerek

C. Moczowody

1. Opisać budowę mikroskopową moczowodu
2. Zlokalizować naturalne zwężenia moczowodu

D. Pęcherz moczowy

1. Porównać położenie pęcherza moczowego u mężczyzny i kobiety
2. Rozpoznawać części anatomiczne pęcherza moczowego
3. Opisać budowę histologiczną ściany pęcherza
4. Wyjaśnić pochodzenie i pierwotną funkcję więzadła pępkowego pośrodkowego

E. Cewka moczowa

1. Wyjaśnić pochodzenie nazw poszczególnych części cewki moczowej męskiej
2. Porównać przebieg i ujścia cewki moczowej żeńskiej i męskiej

Warto zrobić:

Ćwiczenia z angielskiego

anatomia nerki (ang.)
Na rycinie widoczna jest nerka kidney lewa - rozpoznać to można po wzajemnym położeniu moczowodu i naczyń krwionośnych zaopatrujących nerkę. Patrząc od przodu najbardziej powierzchownie leży żyła nerkowa renal vein, za nią tętnica nerkowa renal artery, a najbardziej z tyłu moczowód ureter. Tu sytuacja jest odwrotna, więc wnioskuję,  że jest to widok od tyłu ;).
Fasolowatego kształtu nerka pokryta jest powięzią nerkową renal capsule. Wyróżnia się jaśniejszą korę renal cortex i ciemniejszy rdzeń renal medulla. Warto zauważyć,  że rdzeń tworzą trójkątne na przekroju piramidy nerkowe renal pyramids. Jaśniejsze słupy nerkowe renal columns między nimi zalicza się również do kory nerki. Na szczycie piramidy zlokalizowane są ujścia kanalików końcowych i tworzą tzw. brodawkę nerkową renal papilla. Stąd mocz trafia do kielicha mniejszego minor calyx, następnie do kielicha większego major calyx i do miedniczki nerkowej renal pelvis. Ta ostatnia bez wyraźnej granicy przechodzi w moczowód ureter.

anatomia układu moczowego (ang.)
Układ moczowy tworzą parzyste nerki kidneys oraz moczowody ureters uchodzące do nieparzystego pęcherza moczowego urinary bladder. Mocz wydalany jest z pęcherza poprzez cewkę moczową urethra. Proste!
Warto zwrócić uwagę na położenie nerek względem aorty aorta oraz żyły głównej dolnej inferior vena cava.

Własny atlas
Jako fan starodawnych rycin anatomicznych przygotowałem również i na tę okazję atlas do własnego pokolorowania i oznaczenia.

Open publication - Free publishing - More anatomia

Jeżeli powyżej nic się nie wyświetla, to warto skorzystać z poniższego linka:
Atlas - układ moczowy

Położenie nerek
Tego zadania nie da się zrobić samodzielnie! Po prostu trudno rysować sobie na plecach i podziwiać to, co powstało... Ale do rzeczy: zadanie polega na wyznaczeniu najbardziej prawdopodobnej lokalizacji nerki prawej i nerki lewej. Używając farb do twarzy (takich dziecięcych), pisaka do białych tablic lub kredki do powiek wyznacza się na plecach wolontariusza położenie wyrostków kolczystych 11 i 12 kręgu piersiowego. To ułatwi zlokalizowanie żebra 11 i 12. Warto też zaznaczyć obustronnie grzebień biodrowy.

Więcej informacji na rycinach z kolekcji University of Minnesota:

http://msjensen.cehd.umn.edu/webanatomy_archive/Images/Urinary/default.htm

Myślę, że większość z Was będzie zdziwiona, jak wysoko położone są nerki!


Modele anatomiczne
Niewielka kolekcja zdjęć modeli anatomicznych dostępna jest na fanpejdżu bloga Anatomiczny

Układ moczowy - repozytorium plastików


Cynaderki
Kiedy już teoretycznie opanujemy materiał dotyczący nerek warto zaopatrzyć się w... świńskie nereczki u rzeźnika (najbliższego). To jedna z najlepszych pomocy dydaktycznych. Warto przyjrzeć się powięzi nerkowej, naczyniom krwionośnym, miedniczce nerkowej i moczowodowi. Można spróbować oddzielić tę powięź od kory nerki. Można spróbować oszacować, czy nerka jest prawa czy lewa. Jedną nerkę warto przekroić w płaszczyźnie czołowej, a drugą w płaszczyźnie poprzecznej i spróbować się dopatrzeć kory i rdzenia.
Koszt tego zadania to ok. 2zł.

Zajęcia dodatkowe

Zajęcia na życzenie? Czemu nie! Od tego są studia, aby eksplorować i drążyć ciekawe tematy, a nie tylko pochłaniać wiedzę.

Jak to wygląda?
Zajęcia można podzielić na dwie kategorie: zajęcia "programowe" lub zajęcia "dodatkowe".

1. Zajęcia programowe, czyli zajęcia niezbędne do "przerobienia" (lecz również dobrowolne!), będące esencją danego kursu
2. Zajęcia dodatkowe, czyli zajęcia wynikające potrzeb zgłoszonych przez studentów lub wyłącznie z mojej pomysłowości.

Mamy problem!
Załóżmy sytuację, że 10 studentów podpisało się pod mailową prośbą o wyjaśnienie pewnych problemów. W takiej sytuacji mogę zarezerwować salę, przygotować wszystkie niezbędne materiały oraz zaproponować czas, który wszystkim pasuje i... umawiamy się na spotkanie.

Spotykamy się, wyjaśniamy sobie problemy i... wszyscy są szczęśliwi. Studenci, bo mogli skonsultować swoje problemy oraz ja, bo im pomogłem oraz dodatkowo wlicza się to w moje nadgodziny.

Zobaczcie, jakie to ciekawe...
Jest taki zakres wiedzy czy umiejętności, który nie jest obowiązkowy dla danego kursu, ale jest ciekawy. Ciekawy dla prowadzącego i może być potencjalnie ciekawy dla studentów.

Ogłaszam więc w Internecie, że organizuję takie a takie zajęcia. W opisie przedstawiam cel zajęć oraz potencjalne zyski z tego rodzaju wiadomości. Chętni, używając systemu komputerowego, zapisują się na zajęcia, które odbędą się jedynie wówczas, kiedy zgłosi się min. 10 osób (na tydzień przed ich rozpoczęciem). Oczywiście mogę również określić maksymalną liczbę uczestników danych zajęć - np. 15. Jeżeli zgłosi się więcej osób, to automatycznie wpisywani są oni na listę rezerwową. Duże zainteresowanie może być podstawą do powtórzenia danych zajęć. I znowu wilk syty i owca cała!

Oceń mnie!
Tak, tak... świat stanął na głowie i oceny za zajęcia są wystawiane prowadzącemu! Jest to ocena opisowa: podobało mi się, bo...,
nie podobało mi się, bo...
Mam zupełnie neutralny stosunek do zajęć.

Na podstawie tej informacji zwrotnej mogę poprawiać dane zajęcia w przyszłości. A potencjalni studenci mogą sprawdzić, czy warto zapisać się na dane zajęcia.
Nie ma co myśleć, że studenci wybierają tylko tych "dobrotliwych" prowadzących. Wcale nie! Wybierają tych, którzy mogą przekazać im wartościową wiedzę i umiejętności, nawet jeżeli zajęcia te są trudne (ale nie niezrozumiałe!). W końcu studia to inwestycja, za którą się płaci (niemałe) pieniądze.


Korzyści dla uczelni
Z tych zajęć czerpie korzyści i trzecia strona - uczelnia. Bo zadowolony pracownik + zadowolony student są podstawą dobrej uczelni.

Ilustracje anatomiczne

Jednym ze skuteczniejszych sposobów uczenia się anatomii jest własnoręczne podpisywanie ilustracji. Szczególnie przydatne jest to dla osób, które określam jako "Dotykacze".

Dla nich również przydatne jest własnoręczne kolorowanie rycin. Dlatego ciekawą propozycją wydaje się kolekcja rycin do kolorowanie przygotowana przez pracowników University of Minnesota

http://msjensen.cehd.umn.edu/imagebank/

Licencja pozwala również na bezpłatne wykorzystywanie rycin do celów edukacyjnych.

Poziom: 1

Egzaminy

Niestety, strona na której była umieszczona ankieta została zlikwidowana.

Czas egzaminów semestralnych już się rozpoczął. W związku z tym chciałbym przeprowadzić prostą ankietę.
Oceń przedstawione egzaminy z fizjologii człowieka.

• A. Pisemny - test typu “rekin” Egzamin
  
• B. Pisemny - pytania “saperskie” (50% przeżyje) Egzamin
  
• C. Ustny “U Dziadka” Egzamin
  
• D. Ustny “U Żylety”

Jak subiektywnie oceniasz każdy z egzaminów?
W polu oceny możesz również wpisać swoje uzasadnienie.

Staw łokciowy - ćwiczenia po angielsku

Staw łokciowy Elbow joint jest stawem złożonym – co przez to rozumiemy dowiedzieć się można w prezentacji1.C. Ogólna charakterystyka połączeń kości. Powierzchnie stawowe utworzone są przez kość ramienną humerus, kość promieniową radius i kość łokciową ulna. To bardzo skomplikowany staw, gdyż składa się z trzech stawów, tyle że wszystkie one posiadają wspólną jamę i torebkę stawową. Tak więc w skład stawu łokciowego wchodzi staw ramienno-promieniowy, staw ramienno-łokciowy oraz staw promieniowo-łokciowy bliższy.
POZIOM: 2
Wszystkie ryciny udostępnia na swojej stronie wydawnictwo McGraw Hill.

Zadanie 1.

Staw łokciowy. Widok od przodu.
Na rycinie widoczny jest staw łokciowy z torebką stawową joint capsule oraz więzadłami wspomagającymi: więzadłem pobocznym promieniowym radial collateral ligament (rozpiętym pomiędzy nadkłykciem bocznym kości ramiennej lateral epicondyle, a więzadłem pierścieniowatym kości promieniowej annular ligament) i więzadłem pobocznym łokciowym ulnar collateral ligament (które łączy nadkłykieć przyśrodkowy kości ramiennej medial epicondyle z kością łokciową ulna). Zaznaczono również koniec dalszy ścięgna mięśnia dwugłowego ramieniabiceps brachii tendon przyczepiający się do kości promieniowej radius.

Zadanie 2

Przekrój przez staw łokciowy. Widok od strony łokciowej.
W takim ujęciu bardzo dobrze widoczny jest jeden z elementów składowych stawu łokciowego – staw ramienno-łokciowy. Przekrój wykonany jest dokładnie przez kość ramienną oraz kość łokciową, przy czym znakomicie widoczna jest torebka stawowa joint capsule oraz wyrostek dziobiasty kości łokciowej coronoid process i wyrostek łokciowy olecranon. Panewka i główka (nie wiem dlaczego nazwana tu trochlea?) pokryte są chrząstką stawową articular cartilage. Zaznaczony jest również uchyłek jamy stawowej tworzący kaletkę łokciową olecranon bursa.

Zadanie 3

Staw łokciowy - widok od strony łokciowej.
Na tej rycinie, podobnie jak na poprzednich widać trzy kości tworzące staw łokciowy: kość ramienną humerus, kość promieniową radius i kość łokciową ulna. Zaznaczono wyrostek dziobiasty kości łokciowej coronoid process. Na nienaruszonym stawie, pokrytym torebką stawową joint capsule, warto zwrócić uwagę na kształt więzadła pobocznego łokciowego ulnar collateral ligament. Oprócz miejsca przyczepu ścięgna mięśnia dwugłowego ramienia tendon biceps brachii na kości promieniowej zaznaczono także miejsce przyczepu ścięgna mięśnia trójgłowego ramienia tendon triceps brachii na wyrostku łokciowym kości łokciowej na wysokości którego tworzy się kaletka łokciowa olecranon bursa. Wokół kości promieniowej okręca się więzadło pierścieniowate kości promieniowej annular ligament.

Zadanie 4

Staw łokciowy – widok od strony promieniowej.
Kość ramienna humerus i kość promieniowa radius w widoku od boku są na pierwszym planie, natomiast w głębi widoczna jest kość łokciowa ulna. Torebka stawowa joint capsule wzmocniona jest więzadłem pobocznym promieniowym radial collateral ligament, które rozpięte jest między nadkłykciem bocznym kości ramiennej a kością promieniową. Widoczne jest także więzadło pierścieniowate kości promieniowej annular ligament. Tu także zaznaczono ścięgno mięśnia dwugłowego ramienia tendon biceps brachii, które częścią stawu łokciowego nie jest.

Wirtualna operacja

Na dobry początek tygodnia można sprawdzić swoje siły w grze medycznej. Link podesłał Jacek - dziękuję.

Serce–ćwiczenia po angielsku

Najważniejszy narząd śródpiersia środkowego jest wdzięcznym obiektem do uczenia się anatomii. Proponowany zestaw ćwiczeń pozwoli sprawdzić wiedzę z zakresu mianownictwa anglojęzycznego dotyczącego anatomii serca.
Ćwiczenia pochodzą ze strony Wydawnictwa McGraw Hill.
POZIOM: 2

Powierzchnia zewnętrzna serca – widok od przodu
Powierzania zewnętrzna serca – widok od tyłu
Przekrój czołowy serca 1 – widok od przodu
Przekrój czołowy serca 2 – widok od przodu

Zobacz również prezentacje:

• Powierzchnia zewnętrzna serca – widok od przodu
• Powierzchnia zewnętrzna serca – widok od tyłu

Sercu można również przyjrzeć się szczegółowo na jego modelu.

Piękno ludzkiego ciała

Ciało ludzkie jest piękne! To truizm, ale warto zastanowić się trochę głębiej nad tym stwierdzeniem. Pomóc mogą w tym filmy dokumentalne, które w przystępny sposób opowiadają o anatomii, fizjologii czy embriologii. szczególnie polecam trzy dokumenty popularnonaukowe, dzięki którym można (również na nowo) przekonać się, że ciało jest piękne! Te filmy mogą być również znakomitą pomocą dydaktyczną.
POZIOM: 0
POZIOM: 1




Inside the Human Body
Ostatnio BBC rozpoczęło emisję dokumentu "Inside the Human Body". Niestety, dostępny jest jedynie fragment na YouTube pokazujący drogę plemników do komórki jajowej. Warto zwrócić uwagę na oszałamiającą grafikę oraz patetyczną muzykę. Zamiast sterylnego opisu w podręczniku mamy ciekawe widowisko! Premiera tego filmu miała miejsce zaledwie 2 dni temu, 5 maja 2011 roku.






Możemy także przyjrzeć się znakomitej animacji prezentującej kształtowanie się twarzy.





Wygląda to naprawdę imponująco!

Wonders of the human body

Ciekawa jest również seria "Wonders of the human body", również zrealizowana przez BBC. Jako zapowiedź tego, o czym oraz w jaki sposób opowiada warto zobaczyć poniższy fragment o mózgowiu:






Granice Ludzkich Możliwości
Amerykańska produkcja  "The human body", przetłumaczona na polski i prezentowana na Discovery Science pod tytułem "Granice ludzkich możliwości", w pierwszym odcinku skupia się przede wszystkim na wyjaśnieniu współzależności między układem ruchu a układem nerwowym.





Ciekawe filmy
Filmy popularnonaukowe dotyczące anatomii i fizjologii emitowane były również na polskojęzycznych kanałach tematycznych.

• Discovery - Tajemnice snu. Rozmarzony mózg.
• TVP 2 - Człowiek niezwykła maszyna 
• Planete - Jak zbudowany jest mózg
• Knowledge - Ludzki umysł 

Film jako narzędzie dydaktyczne
Popularnonaukowe filmy dokumentalne oczywiście nie mogą być jedynym źródłem informacji anatomicznej, ale mogą być znakomitym wprowadzeniem do danego zagadnienia. Badania pokazują, że pokazanie filmu w trakcie wykładu znakomicie wpływa na zwiększenie uwagi słuchaczy. Prezentacja dynamicznego obrazu połączonego z ciekawym podkładem muzycznym może być silnym bodźcem wyzwalającym zainteresowanie przedmiotem. Od zainteresowania już tylko niewielki krok do łatwego i efektywnego uczenia się. A czyż nie o to chodzi?

Staw ramienny - ćwiczenia po angielsku

Jednym ze sposobów podziału połączeń kości jest podział na połączenia wolne i ścisłe (wiecej na temat tego podziału można dowiedzieć się z prezentacji 1.C. Ogólna charakterystyka połączeń kości). Połączenia wolne to połączenia maziowe, czyli stawy. Dzisiaj proponuję zapoznanie się z anglojęzyczną nomenklaturą związaną ze stawem ramiennym.

POZIOM: 2




Na początek ćwiczenie wprowadzające
Budowa typowego stawu

Widok od przodu
Staw ramienny 1
Staw ramienny 2

Widok od boku
Staw ramienny 3
Staw ramienny 4